ਸਲੋਕੁ: = ਨਾਮਿ ਬਿਸਾਰਿਐ—ਜੇ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ) ਨਾਮ ਵਿਸਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਏ ।
ਅਵਤਾਰ = ਜਨਮ ।੯ ।
ਪਉੜੀ: = ਨਵੇ = ਨੌ ਹੀ ।
ਛਿਦ੍ਰ = ਛੇਕ, ਗੋਲਕਾਂ (ਕੰਨ, ਨੱਕ ਆਦਿਕ) ।
ਅਪਵੀਤ = ਅਪਵਿਤ੍ਰ, ਗੰਦੇ ।
ਬਿਪਰੀਤਿ = ਉਲਟੀ ਰੀਤਿ ।
ਪਰ = ਪਰਾਈ ।
ਤਿ੍ਰਅ = ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ।
ਰਮਹਿ = ਭੋਗਦੇ ਹਨ ।
ਬਕਹਿ = ਬੋਲਦੇ ਹਨ ।
ਕਰਨ = ਕੰਨਾਂ ਨਾਲ ।
ਸੁਨਹੀ = ਸੁਨਹਿ, ਸੁਣਦੇ ।
ਬਿੰਦ = ਥੋੜਾ ਸਮਾ ਭੀ ।
ਹਿਰਹਿ = ਚੁਰਾਂਦੇ ਹਨ ।
ਪਰਦਰਬੁ = ਪਰਾਇਆ ਧਨ {ਦàÒਯ} ।
ਉਦਰ = ਪੇਟ ।
ਕੈ ਤਾਈ = ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ।
ਅਗਨਿ = ਲਾਲਚਦੀ ਅੱਗ ।
ਨਿਵਰੈ = ਦੂਰ ਹੁੰਦੀ ।
ਏਹ ਫਲ = {ਬਹੁ = ਵਚਨ} ।
ਮਰਿ = ਮਰ ਕੇ ।
ਜਮਹਿ = ਜੰਮਦੇ ਹਨ ।
ਅਭਾਗੇ = ਬਦ = ਨਸੀਬ, ਭਾਗ-ਹੀਣ ।੯ ।
ਅਰਥ = ਸਲੋਕੁ: = (ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਕਦੇ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਸਿਮਰਿਆ, (ਉਹ ਸਦਾ) ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਿਚ (ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ) ਸੁਆਦਾਂ ਵਿਚ ਫਸਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।
    ਹੇ ਨਾਨਕ !
    ਜੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਭੁਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਏ ਤਾਂ ਨਰਕ ਸੁਰਗ (ਭੋਗਣ ਲਈ ਮੁੜ ਮੁੜ) ਜਨਮ ਲੈਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ।੯ ।
ਪਉੜੀ: = ਜੇਹੜੇ ਮਨੁੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਜਪਦੇ, ਉਹ (ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਮਰਯਾਦਾ ਦੇ) ਉਲਟ (ਮੰਦੇ) ਕਰਮ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ (ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੰਨ ਨੱਕ ਆਦਿਕ) ਨੌ ਹੀ ਇੰਦਰੇ ਗੰਦੇ (ਵਿਕਾਰੀ) ਹੋਏ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ।
    (ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਸਿਮਰਨ ਤੋਂ ਖੁੰਝੇ ਹੋਏ ਮਨੁੱਖ) ਪਰਾਈਆਂ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਭੋਗਦੇ ਹਨ ਤੇ ਭਲੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਕਦੇ ਰਤਾ ਭਰ ਸਮੇ ਲਈ ਭੀ (ਆਪਣੇ) ਕੰਨਾਂ ਨਾਲ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਨਹੀਂ ਸੁਣਦੇ ।
(ਸਿਮਰਨ = ਹੀਨ ਬੰਦੇ) ਆਪਣਾ ਪੇਟ ਭਰਨ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਪਰਾਇਆ ਧਨ ਚੁਰਾਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ (ਫੇਰ ਭੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ) ਲਾਲਚ ਦੀ ਅੱਗ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, (ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ) ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਹੀਂ ਮਿਟਦੀ ।
    ਹੇ ਨਾਨਕ !
ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸੇਵਾ = ਭਗਤੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾ (ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਉੱਦਮਾਂ ਨੂੰ ਉਪਰ-ਦੱਸੇ ਹੋਏ) ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਫਲ ਹੀ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਵਿਸਾਰਨ ਕਰਕੇ ਉਹ ਭਾਗ-ਹੀਨ ਮਨੁੱਖ ਨਿੱਤ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੇ ਗੇੜ ਵਿਚ ਪਏ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ।੯ ।
    ਸਲੋਕੁ ॥ ਦਸ ਦਿਸ ਖੋਜਤ ਮੈ ਫਿਰਿਓ ਜਤ ਦੇਖਉ ਤਤ ਸੋਇ ॥ ਮਨੁ ਬਸਿ ਆਵੈ ਨਾਨਕਾ ਜੇ ਪੂਰਨ ਕਿਰਪਾ ਹੋਇ ॥੧੦॥ ਪਉੜੀ ॥ ਦਸਮੀ ਦਸ ਦੁਆਰ ਬਸਿ ਕੀਨੇ ॥ ਮਨਿ ਸੰਤੋਖੁ ਨਾਮ ਜਪਿ ਲੀਨੇ ॥ ਕਰਨੀ ਸੁਨੀਐ ਜਸੁ ਗੋਪਾਲ ॥ ਨੈਨੀ ਪੇਖਤ ਸਾਧ ਦਇਆਲ ॥ ਰਸਨਾ ਗੁਨ ਗਾਵੈ ਬੇਅੰਤ ॥ ਮਨ ਮਹਿ ਚਿਤਵੈ ਪੂਰਨ ਭਗਵੰਤ ॥ ਹਸਤ ਚਰਨ ਸੰਤ ਟਹਲ ਕਮਾਈਐ ॥ ਨਾਨਕ ਇਹੁ ਸੰਜਮੁ ਪ੍ਰਭ ਕਿਰਪਾ ਪਾਈਐ ॥੧੦॥{ਪੰਨਾ ੨੯੮-੨੯੯} ਸਲੋਕੁ:- ਦਿਸ—{ਦਿ_@} ਪਾਸੇ, ਤਰਫ਼ਾਂ ।
ਖੋਜਤ = ਢੂੰਡਦਾ ।
ਜਤ = {ਯ>} ਜਿਥੇ ।
ਦੇਖਉ = ਦੇਖਉਂ, ਮੈਂ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ।
ਤਤ = {ਤ>} ਉਥੇ ।
ਸੋਇ = ਉਹ (ਪਰਮਾਤਮਾ) ਹੀ ।
ਬਸਿ = ਵੱਸ ਵਿਚ ।੧੦ ।
ਪਉੜੀ: = ਦਸ ਦੁਆਰ = ਦਸ ਦਰਵਾਜ਼ੇ {ਦੋ ਕੰਨ, ਦੋ ਅੱਖਾਂ, ਦੋ ਨਾਸਾਂ, ਮੂੰਹ, ਗੁਦਾ, ਲਿੰਗ, ਤੇ ਦਿਮਾਗ਼} ।
ਮਨਿ = ਮਨ ਵਿਚ ।
ਕਰਨੀ = ਕੰਨਾਂ ਨਾਲ ।
ਜਸੁ = ਸਿਫ਼ਤਿ = ਸਾਲਾਹ ।
ਨੈਨੀ = ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ।
ਸਾਧ = ਗੁਰੂ ।
ਰਸਨਾ = ਜੀਭ ।
ਭਗਵੰਤ = ਭਗਵਾਨ, ਪ੍ਰਭੂ ।
ਹਸਤ = ਹੱਥਾਂ (ਨਾਲ) ।
ਸੰਜਮੁ = ਜੀਵਨ = ਜੁਗਤਿ ।੧੦ ।